Sukces hodowcy
Porady Trzoda

Żywienie prosiąt z uwzględnieniem fizjologii układu pokarmowego

Ferkel

Prosięta przychodzą na świat z niemalże sterylnym jelitem. Dopiero z czasem przewód pokarmowy zostaje zasiedlony przez drobnoustroje, przewyższające swoją ilością komórki całego organizmu! Nowonarodzone prosię ma więc ograniczone możliwości obrony przed czynnikami chorobotwórczymi. Mimo wrodzonych mechanizmów obronnych nie może skutecznie zwalczać patogenów, gdyż nie produkuje jeszcze przeciwciał. Aby zainicjować reakcję immunoloogiczną, prosię jest zdane na przeciwciała, zawarte w siarze lochy.

Jelito również musi się rozwijać

O rozwoju fizjologii układu pokarmowego decyduje żywienie. Aż do momentu odsadzania żołądek nie produkuje dostatecznej ilości kwasu solnego, a trzustka i jelito nie wytwarzają odpowiednich enzymów trawiennych (rys.1). Z tego powodu przewód pokarmowy młodych prosiąt nie jest w stanie trawić pokarmów czysto roślinnych. Nowonarodzone prosię jest więc zależne od swojej matki. Jej wysokostrawne mleko dostarcza tak ważne przeciwciała, energię, składniki pokarmowe jak i podstawowy zestaw bakterii jelitowych. W momencie odsadzania funkcje jelit nie są jeszcze w pełni rozwinięte i przejście z mleka lochy na żywienie stałe, oparte w dużej części na roślinach, możliwe jest tylko przy odpowiednim wsparciu. Aktywność enzymów w jelicie cienkim prosiąt, w zależności od wieku (enzymy oraz rozkładane przez nie składniki pokarmowe).

Odpowiednia pasza odsadzeniowa

Odsadzanie jest więc szczególnym wyzwaniem dla prosiąt. W tej fazie zbiega się wiele stresorów: układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni wykształcony, jelita nie są dostatecznie przygotowane do trawienia pokarmów roślinnych, do tego dochodzi stres wynikający z rozdzielenia z lochą, nowe grupy i większe stężenie bakterii. To mieszanka wybuchowa, która nierzadko prowadzi do wystąpienia biegunek. Odpowiednia pasza odsadzeniowa może temu zapobiec. Należy przy tym zwrócić uwagę na następujące kwestie:

  • Wysokowartościowe źródła białka jak np. serwatka w proszku, koncentrat białka sojowego, białko ziemniaczane, białko plazmy lub mączka rybna o wysokiej rozpuszczalności umożliwiają dobrą strawność w jelicie cienkim. Mniej białka przedostaje się do jelita grubego, dzięki czemu ustabilizowane zostaje trawienie oraz równowaga flory jelitowej. 
  • Pasza odsadzeniowa dla zabezpieczenia powinna zawierać włókno nierozpuszczalne, ponieważ zawsze część białka pozostaje niestrawiona. Włókno nierozpuszczalne kompensuje działanie części niestrawionego białka. Pomaga to zmniejszyć dysbakteriozę i ryzyko stanów biegunkowych.
  • Prosię ssące może regulować wartość pH w żołądku tylko poprzez mikrobiologiczną produkcję kwasu mlekowego. Wydzielanie kwasu solnego przez błonę śluzową żołądka nastepuje stopniowo w trakcie odsadzania (rys.2). W związku z tym należy możliwie ograniczyć w dawce ilość substancji silnie buforujących jak białko surowe czy wapń. 
  • Zastosowanie kwasów umożliwia skutecznie obniżenie wartości pH w żołądku, tworząc silną barierę i ochronę przed bakteriami chorobotworczymi w przewodzie pokarmowym. Trawienie białka, rozpoczynające się już w żołądku, następuje wyłącznie w niskim pH 2,5-3,0. Tylko w takim środowisku uaktywnia się pepsyna.
  • Odsadzanie i związany z tym stres, a także zmiana składu paszy oddziałują również na florę jelitową. Zastosowanie probiotyków wspiera florę jelitową i wzmacnia działanie znajdujących się tam bakterii w wypieraniu drobnoustrojów chorobotwórczych. Przy użyciu różnych substancji czynnych SCHAUMANN-a można w prosty i przemyślany sposób połączyć różne składniki paszy (rys.3).

Odchów prosiąt

Dobre zaplanowanie okresu okołoodsadzeniowego i sprostanie jego wyzwaniom sprawi, że samo odsadzenie prosiąt przebiegnie bardziej spokojnie. Układ pokarmowy wraz ze złożonymi funkcjami będzie już znacznie bardziej rozwinięty, układ immunologiczny nabierze rozpędu i ruszy produkcja własnych przeciwciał (rys.4). Prosięta będą na pewno potrzebowały dalszego wsparcia poprzez czynniki żywieniowe, które pomogą zachować stabilność ekosystemu jelit. Podczas układania kolejnych mieszanek paszowych można zastosować także takie komponenty jak tradycyjna śruta sojowa, a nacisk położyć na wykorzystanie potencjału wzrostowego. 

Aktywność enzymatyczna
Rys.1 Aktywność enzymów w jelicie cienkim prosiąt w zależności od wieku (enzymy oraz rozkładane przez nie składniki pokarmowe)
Produkcja kwasów żołądkowych
Rys.2 Dynamika produkcji kwasów żołądkowych u prosiąt
Trzy kluczowe elementy w odchowie prosiąt: stabilizacja trawienia, wsparcie odporności oraz zahamowanie rozwoju bakterii chorobotwórczych
Rys.3 Trzy kluczowe elementy w odchowie prosiąt
Niewielka ilość przeciwciał w okresie okołoodsadzeniowym – luka w ochronie immunologicznej
Rys.4 Niewielka ilość przeciwciał w okresie okołoodsadzeniowym – luka w ochronie immunologicznej