Plan odpajania zawsze wymaga dopasowania do specyfiki gospodarstwa. Czas i intensywność odpajania zależą od wielkości gospodarstwa, techniki, warunków hodowlanych, ilości pracowników i preferencji osoby zarządzającej stadem. W ostatnich latach pojawił się trend w kierunku dłuższych faz odpajania większymi ilościami pójła. Korzyści to wyższe dzienne przyrosty i bardziej żywotne cielęta. Wiąże się to jednak z większym nakładem pracy i wyższymi kosztami. 

Jakość i ilość pójła decyduje o wydajności 

Przyrosty cieląt oparte są w dużej mierze na podaży energii i białka. Jakość i ilość pójła ma decydujące znaczenie dla wykorzystania wysokiego potencjału genetycznego cieląt w pierwszych tygodniach życia. W ubiegłych latach liczne badania pokazały, że ilość składników pokarmowych, podawana np. w ramach odpajania do woli w pierwszych tygodniach życia wg obliczonego zaopotrzebowania, skutkowała wyższymi dziennymi przyrostami cieląt, stabilniejszą odpornością i poprawą wydajności w pierwszej laktacji.
Efekt ten określany jest jako programowanie metaboliczne. Również po pierwszych dwóch, trzech tygodniach wysokie ilości pójła - 8 l mleka pełnego lub powyżej 1 kg preparatu mlekozastępczego na zwierzę dziennie - prowadzą do lepszych wzrostów i niższej immunosupresji. Ważną rzeczą podczas stosowania dużych ilości pójła jest wysoka jakość preparatu mlekozastępczego. Strawność składników pokarmowych, zwłaszcza nośników białka jest decydująca, ponieważ w przeciwnym wypadku może dojść do zaburzeń trawiennych. Udział komponentów mlecznych ogółem, a więc suma chudego mleka w proszku i serwatki w proszku, powinien wynieść minimum 70%. 

Dłużej odpajać?

Przedłużenie okresu odpajania do 12 tygodni zwiększa wg licznych badań nie tylko przyrosty, ale przyczynia się znacznie do redukcji tzw. „załamania odsadzeniowego”. Dochodzi do niego, jeśli cielęta podczas odstawienia pójła mlecznego, nie otrzymują dodatkowej paszy, która pokrywa dzienne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Im starsze cielę podczas odsadzania, tym wyższy oczywiście pobór dodatkowej paszy. W przeciwieństwie do zwiększenia dziennej ilości pójła, które wprawdzie generuje wyższe koszty, ale w każdej chwili może być zmodyfikowane, przedłużenie czasu odpajania często nie tak łatwe do zrealizowania. Przykładowo: Aby przedłużyć fazę odpajania o cztery tygodnie (z 8 do 12 tygodni), potrzeba 50% więcej stanowisk z dostępem do pójła mlecznego. Oznacza to większy nakład pracy, dodatkowe koszty, a nawet znaczącą przebudowę. Zatem wymaga to starannego przemyślenia, rozważenia zalet i wad, stawiając w centrum zawsze potrzeby cieląt.  

Brak załamania odsadzeniowego w badaniach

W ramach projektu w centrum Gut Hülsenberg porównano ze sobą dwa systemy odpajania. Celem było określenie wpływu długości faz odpajania w warunkach praktycznych. Grupa kontrolna otrzymywała posiłki wg standardowego w Gut Hülsenberg ośmiotygodniowego planu odpajania: pierwsze trzy tygodnie do woli, następnie 9 litrów, a poźniej do szóstego tygodnia życia 7 litrów KALBI MILCH TOP dziennie w koncentracji 140 g/l pójła. W 7. i 8. tygodniu cielęta były odsadzane (rys.1).
Grupa badana otrzymywała natomiast mleko znacznie dłużej. Faza odpajania do woli trwała do czwartego tygodnia. Na koniec cielęta otrzymywały do 8 tygodnia życia 9 l pójła dziennie, czyli ok. 1,26 kg KALBI MILCH TOP. Potem nastąpiła czterotygodniowa faza odsadzania (rys.2).
Ilość KALBI MILCH TOP, zastosowana w grupie kontrolnej, wyniosła 52-57 kg/cielę. W grupie żywionej intensywniej zużyto 81-88 kg KALBI MILCH TOP/cielę, czyli o 50% więcej. Znacznie wyższe ilości mleka prowadziły w badanej grupie, tak jak oczekiwano, do znacznie wyższych dziennych przyrostów w późniejszych okresach odchowu.
Podczas ośmio- lub dwunastotygodniowego czasu odpajania same przyrosty były w obydwu grupach porównywalne, kształtując się na poziomie ok. 800 g. Im bardziej intensywnie żywione były cielęta, tym lepsze były przyrosty po odstawieniu mleka (rys.3). Po dwunastotygodniowej fazie odpajania nie doszło w ogóle do załamania odsadzeniowego.

Gut Hülsenberg

Pomimo wyraźnie pozytywnego oddziaływania fazy odpajania trwającej dwanaście tygodni, Götz Resenhoeft, dyrektor zarządzający Gut Hülsenberg, zdecydował, aby nie przestawiać się całkowicie na nowy plan odpajania, lecz poszukać kompromisu, który będzie łatwy do wprowadzenia w gospodarstwie (rys.4). „Jeżeli chodzi o wielkość obory, nie byłoby problemu ze zwiększeniem fazy odpajania do dwunastu tygodni. Ze względu jednak na to, że nie posiadamy automatów do odpajania, dwunastotygodniowe odpajanie oznacza dużo większy nakład pracy, a także naturalnie większe wydatki na preparat mlekozastępczy. Dlatego zdecydowaliśmy się  na kompromis w postaci dziesięciu tygodni. Na początek przejmiemy z projektu cztery tygodnie odpajania do woli, spodziewając się dzięki temu w dłuższej perspektywie dzięki temu jałówek o jeszcze lepszych parametrach startowych.”